آیا تاکنون متوجه خشک شدن دست ، تغییرات مو ، خشک و دردناک شدن گلو و بینی خود در زمستان شده اید ؟ همه این موارد به علت استفاده از بخاری و لوازم گرما زا در خانه است که باعث کم شدن رطوبت هوا در ماه های سرد زمستان می شود. در نظر بگیرید که اکثر گونه های طوطی متعلق به مناطق گرمسیری هستند که میانگین رطوبت نسبی این نواحی در طول سال ۵۰ % و یا بالاتر است . بنابراین تعجب آور نیست که رطوبت کم باعث ایجاد مشکلاتی از قبیل خارش پوست ، افزایش گرد طوطی و تحریک سیستم بویایی خواهد شد .کاهش رطوبت همچنین می تواند مشکلاتی از قبیل پرکنی را در پرندگان تشدید کند . علایم کاهش رطوبت در هوای تنفسی طوطی ممکن است به صورت تکان دادن بیش از حد سر یا خارش دهان و حفره بینی ، عطسه کردن و گاهی اوقات ترشح و آبریزش بینی باشد .
مقادیر مناسب رطوبت نسبی داخل منزل:
* رطوبت نسبی ۴۵ درصد ایده آل میباشد.
* رطوبت نسبی کمتر از ۳۰ درصد خیلی خشک محسوب میشود.
* رطوبت نسبی نباید از ۵۰ درصد کند.
به نظر می رسد رطوبت ایده آل در هوای تنفسی اکثر پرندگان بین ۴۰ % تا ۵۰ % باشد
چگونه می توانیم رطوبت داخل خانه را اندازه گیری کنیم؟
سه قطعه قالب یخ کوچک را داخل یک لیوان قرار دهید و به آن آب اضافه کنید. بعد از سه دقیقه اگر رطوبت روی سطح خارجی لیوان شکل نگرفت، یعنی هوای داخل خانه خیلی خشک است و باید مرطوب شود.
چه طور می توانیم رطوبت هوا را افزایش دهیم؟
برای رهایی از هوای خشک می توان از دستگاههای بخور استفاده کرد. سایز دستگاه بخور باید متناسب با اندازه ی اتاقی باشد که شما قصد دارید آن را مرطوب سازید . با رعایت این امر می توانید از مشکل دوباره پر کردن مخزن دستگاه خلاص شوید . همچنین مطمئن شوید که دستگاه قابل تنظیم باشد . دستگاه های بُخور یا رطوبت ساز یکی از این راه های افزایش رطوبت هوا هستند که به دو نوع بُخور گرم و سرد دسته بندی می شوند .
دستگاه های بخور گرم :
از دستگاه های بخور گرم معمولا در هوای سرد استفاده می شود . احتمال رشد باکتری، قارچ و کپک در مخزن این نوع کم است و سبب انتشار مواد معدنی موجود در آب به هوا نمیشود. بنابراین میتوان مخزن آن را با آب شیر پر کرد. اما بهتر است مخزن این دستگاه بخور را نیز با آب مقطر پر کنید، چراکه رسوب املاح موجود در آب شیر در دستگاه بخور گرم میتواند عمر دستگاه را کاهش دهد.البته معایبی هم دارند. مثلا مصرف انرژی برق در آن ها بالاست و احتمال سوختگی با بخار داغ یا آب داخل مخزن وجود دارد.
دستگاه بخور سرد:
دستگاه های بخور سرد به سه گروه تقسیم می شوند:
رطوبت ساز پروانه ای : در این دستگاه یک دیسک دوار آب را به سوی یک افشانه شانه ای شکل پرتاب میکند. بنابراین قطرات ریز آب بصورت مه از دستگاه خارج میگردد.
رطوبت ساز اولتراسونیک : دارای یک دیافراگم فلزی میباشند که با فرکانس فراصوت مرتعش گردیده و آب را بصورت مه به فضای اطراف پراکنده میکنند.
رطوبت ساز تبخیری : در این دستگاه، فتیله ای آب درون مخزن را به خود جذب میکند. سپس توسط پنکه ای به فتیله دمیده میشود که باعث تبخیر آب از فتیله می شود.رطوبت سازهای تبخیری در صورت افزایش رطوبت نسبی هوا، خروج بخار آب از دستگاه را کاهش می دهند و به طور خودکار عمل می کنند.
از بخور سرد معمولا در فصل تابستان استفاده می شود. دستگاه های بخور سرد کم صدا تر از نوع گرم هستند و مصرف انرژی برق در آن ها کمتر است، اما معایبی نیز دارند، مثلا آب سرد محل مناسبی برای تکثیر قارچ ها و باکتری هاست و از آن جایی که در بخور سرد قطرات آب به هوا پراکنده می شوند، این مواد زیان آور هم به همراه آب در فضای اتاق منتشر می شوند (به غیر از رطوبت ساز تبخیری)، بنابراین مخزن آن ها را باید هر روز با آب و صابون ، آب و سرکه یا GSE (عصاره دانه گریپ فروت) شست.
از طرف دیگر در بخور سرد، مواد معدنی موجود در آب، در هوا پراکنده می شوند، لذا باید مخزن آن ها را با آب مقطر پُر کرد. در غیر این صورت مواد معدنی موجود در آب به صورت گرد و غبار در محیط خانه پخش می شوند. البته رطوبت سازهای تبخیری از این قاعده مستثنا هستند.
کدام نوع دستگاه بخور برای محیط نگهداری طوطی مناسب است ؟
به گفته دامپزشکان دستگاه های بخور برای پرندگان ممکن است خطرناک باشد زیرا زمینه ای برای پیدایش قارچ ها و باکتری هاست و یک منبع احتمالی برای قارچ هایی نظیر آسپرژیلوس محسوب می شود . البته هوای بیش از حد خشک هم می تواند باعث شود که طوطی مستعد ابتلا به آسپرژیلوس و بیماری های تنفسی دیگر گردد.شیوع آسپرژیلوس در پرندگانی که در جنوب غرب زندگی می کنند بالاست .این مناطق خشک بوده و برای تکثیر قارچ مساعد نیست بنابراین به این نتیجه رسیده اند که رطوبت کم همراه با محیط غبارآلود ، در ترشح مخاط عادی دستگاه تنفسی پرندگان تداخل ایجاد کرده و آنها را مستعد ابتلا به آسپرژیلوس خواهد کرد . سینوزیت مزمن هم ممکن است در نتیجه رطوبت کم ایجاد شود . بنابراین شاید استفاده از یک مرطوب کننده در آب و هوای خشک ایده ی مناسبی برای شما و طوطیتان باشد.
اگر دستگاه بخور شما دارای رطوبت سنج باشد ، شما یک مجموعه کامل در اختیار دارید در غیر این صورت نیاز به یک رطوبت سنج خواهید داشت . طبق گفته کمیسیون ایمنی محصولات مصرف کننده رطوبت باید بین ۳۰ % تا ۵۰% باشد .رطوبت بیشتر باعث ایجاد قارچ در محیط تنفسی شما خواهد شد. بر طبق یک مقاله قدیمی در نیویورک تایمز ( یک تحقیق که در سال ۱۹۸۹ در آزمایشگاه ملی اوک ریج به پایان رسید ) ، دستگاه های اولتراسونیک یا بخور سرد باکتری های بیشتری آزاد کرده، در حالی که دستگاه های بخور گرم مقدار باکتری ناچیزی آزاد می کنند .
همچنین به گفته ی سازمان محیط زیست ، رطوبت ساز التراسونیک و پروانه ای بزرگترین منتشر کننده ی میکروارگانیسم ها و مواد معدنی در هوا هستند .بنابراین این دو نوع رطوبت ساز برای محیط نگهداری طوطی مناسب نیستند.
رطوبت سازهای تبخیری بهترین انتخاب برای افرادی هستند که از طوطی نگهداری می کنند چون از ورود میکروارگانیسم ها و مواد معدنی به هوا جلوگیری می کنند اما برای جلوگیری از اجتماع باکتری ها باید به طور مرتب تمیز شده و آب راکد داخل آن خارج شود .یک دستگاه بخور سرد تبخیری احتمال خطر سوختگی را برطرف می کند با این وجود دامپزشکان توصیه می کنند که صاحبان طوطی از دستگاه بخور گرم برای مرطوب کردن هوا استفاده کنند زیرا گرمای آب ، برخی از اسپور باکتری ها و قارچ هایی که ممکن است در هوا پراکنده شده باشد را از بین می برد. همچنین یک دستگاه بخور سرد چندین ساعت طول می کشد تا رطوبت اتاق را به سطح مطلوب ( معمولا ۵۰% یا کمتر ) برساند و باعث سرد شدن اتاق خواهد شد که این امر در زمستان اثر مطلوبی نخواهد داشت . بسیاری از مردم در محیط نگهداری طوطی از دستگاه بخور گرم استفاده می کنند .
توصیه های مهم برای صاحبان طوطی :
* مهم این است که هوای داخل خانه تهویه شود چه شما از دستگاه های رطوبت ساز استفاده کنید و چه استفاده نکنید.پس در طول روز یک یا دوبار اجازه دهید که هوای تازه وارد خانه شود .اینکار خطر رشد قارچ هایی که عامل ایجاد آسپرژیلوس یا دیگر مشکلات مربوط به سلامتی در انسان ها و پرندگان هستند را کاهش می دهد .
* بعضی از دستگاه ها قابلیت افزودن مواد دارویی و معطر را دارند . به یاد داشته باشید که این فرآیند در اطراف یک طوطی با سیستم تنفسی حساس در حال اجرا شدن است . بنابراین هیچ گونه مواد شیمیایی ، دارویی و معطری به آب اضافه نکنید . یک مرطوب کننده کثیف عامل پرتاب اسپورهای ناسالم و باکتری در فضای تنفسی شما و طوطیتان خواهد بود .
* همیشه مطمئن شوید که دستگاه بخور در یک مکان امن و به دور از منقار کنجکاو طوطی و محلی که امکان توزیع غبار به طور مساوی وجود دارد، قرار گرفته است .
حفظ رطوبت محل زندگی به خصوص در فصول سرد سال، یکی از مهم ترین راهها برای حفظ سلامت افراد است و دستگاه های بُخور تا حد زیادی به این مسئله کمک می کنند، اما نباید به طور دایمی استفاده شوند و رطوبت هوای اتاق را بیشتر از حد مجاز افزایش دهند
.
جایگزین هایی طبیعی برای دستگاه های رطوبت ساز :
شما می توانید بدون استفاده از وسایل و صرف هزینه های انرژی ، رطوبت هوای خانه خود را افزایش دهید :
* اسپری آب تصفیه شده در هوا به طور روزانه ، اینکار باعث خواهد شد رطوبت در سطح بالا حفظ شود
* قرار دادن کاسه آب بر روی بخاری یا شوفاژ
* اضافه کردن گیاهان خانگی برای تصفیه آلاینده های هوای داخل ساختمان که به طور مرتب اکسیژن و رطوبت در داخل خانه آزاد می کنند .
گردآوری و ترجمه : سپیده
منابع : birdtricks.com
virginiacaputo.com
pionusparrot.com
forums.avianavenue.com
emmalogue.com
avianweb.com
quakerparrots.com
parrotforums.com
eclectusparrots.net
realmacaw.com
سایت مردمان
سایت تبیان
